Hoe kun je het best meten hoe vaak kinderen thuis elke taal horen? Dit hebben we onderzocht in ons onderzoek Taalgebruik in Meertalige Gezinnen. In onderzoek naar meertalige kinderen worden vrijwel altijd oudervragenlijsten gebruikt om erachter te komen hoe vaak kinderen bepaalde talen horen. Er is echter weinig bekend over hoe betrouwbaar deze vragenlijsten zijn terwijl ze heel vaak in onderzoeken worden gebruikt. Leveren deze vragenlijsten correcte gegevens op aan onderzoekers?
Om hierachter te komen voerden we een onderzoek uit met drie verschillende onderdelen:
1. Allereerst stelden we ouders de volgende vraag: Hoe vaak hoort je kind thuis elke taal? Ouders werd gevraagd om percentages te schatten die samen optelden tot 100%, dus bijvoorbeeld 40% Spaans, 50% Turks en 10% Nederlands.
2. Vervolgens vulden ouders een lange vragenlijst in. We vroegen hen: Welke mensen brengen tijd door met je kind in een typische week? Hoeveel tijd brengt elke persoon door met je kind? Welke talen spreekt elke persoon tegen je kind? En: hoe vaak spreekt elke persoon elke taal tegen je kind? Op basis van de antwoorden berekenden we hoeveel het kind elke taal gemiddeld hoort in een week.
3. Hierna vulden ouders 5 keer per dag een korte vragenlijst in met de volgende vragen: Welke personen waren er in de afgelopen 3 uur bij je kind? Hoelang was elke persoon bij je kind? Hoeveel heeft elke persoon elke taal tegen je kind gesproken? Ouders kregen deze korte vragenlijsten een week lang via notificaties op hun telefoon. Op basis van de antwoorden berekenden we opnieuw hoeveel het kind elke taal gemiddeld hoort in een week.
De vraag was nu: zijn de drie schattingen heel vergelijkbaar of verschillen ze? En als de schattingen verschillen, waar zou dit dan aan kunnen liggen? Op dit moment hebben er al 102 meertalige gezinnen meegedaan aan dit onderzoek. In deze gezinnen worden er twee tot vier verschillende talen thuis gesproken. Deze gezinnen spreken samen maar liefst 34 verschillende talen! We hebben nog geen definitieve resultaten, maar willen graag al wat voorlopige resultaten met jullie delen. Onze resultaten lieten zien dat er over het algemeen geen grote verschillen zijn tussen de schattingen op basis van de lange vragenlijsten die van de korte vragenlijsten. Dat is goed nieuws: de vragenlijsten die normaal gesproken gebruikt worden in onderzoek leveren dus betrouwbare gegevens op!
Onze resultaten lieten echter wel meer verschillen zien tussen de eerste schatting (op basis van percentages) en de tweede en derde schatting (op basis van de lange/korte vragenlijsten). Het lijkt dus lastiger voor ouders om een directe schatting te geven van hoeveel hun kind elke taal hoort dan om dit te doen voor elke persoon apart die tijd met hun kind doorbrengt.
Dus: als een ouder van een meertalig kind de vraag krijgt “Hoe vaak hoort je kind elke taal?” is het wellicht lastig om dit goed in te schatten. Zodra de tussenstappen die eigenlijk nodig zijn om de vraag goed te beantwoorden (Wie zijn er bij mijn kind in een typische week? Welke talen spreken zij, en hoe vaak?) niet gevraagd worden, levert zo’n directe vraag minder betrouwbare gegevens op. Dit is belangrijke informatie omdat we anders in toekomstig onderzoek ouders maar één vraag zouden hoeven te stellen, in plaats van ze een lange en uitgebreide vragenlijst met veel persoonlijke informatie in te laten vullen. De voorlopige resultaten laten zien dat deze langere vragenlijsten er niet voor niets zijn, maar dat het ook weer niet nodig is om 5x per dag een inschatting te geven. Goed en slecht nieuws dus eigenlijk.
In de komende maanden gaan we verder onderzoeken welke factoren het mogelijk lastiger maken voor ouders om het taalaanbod dat een kind krijgt in te schatten. Is het lastiger als er thuis 4 talen worden gesproken in plaats van 2? Of als het per moment van de dag heel erg verschilt hoeveel elke taal gesproken wordt? Ook gaan we voor de gezinnen waarin (ook) Nederlands of Engels gesproken wordt nog bekijken hoe goed de drie verschillende schattingen voorspellen hoeveel woorden de kinderen kennen in deze talen. In een volgende nieuwsbrief vertellen we hier graag meer over!